(PDF) The Predicaments of Publicness

来自 : www.researchgate.net/publicati 发布时间：2021-03-26

interpretaties omgezet in nieuwe institutionele arrangementen, waarbij het vooral gaat om de verbetering van de efficiëntie van publieke organisaties. De vraag is of zulke nieuwe institutionele arrangementen wel wenselijk zijn, gegeven het liberale model van het publieke . Om deze vraag te behandelen wordt opnieuw gekeken naar de manier waarop de liberale filosofie omgaat met de relatie tussen het individu en het sociale domein waarbinnen dit individu handelt. Markt, staat en organisaties worden daarbij vanaf nu voorgesteld als aansprakelijkheidsfora. Zulke fora zijn gebaseerd op de idee dat elk sociaal domein zijn eigen beoordelingskaders stelt waarbinnen individuele handelingen als juist of onjuist worden geacht. Handelen individuen onjuist, dan worden ze gezien. Zo stelt de markt de eis dat producenten ervoor zorg moeten dragen dat hun producten worden afgenomen, gebeurt dat niet dan gaan ze uiteindelijk failliet. Een ander aansprakelijkheidsfora is het parlementaire systeem waarin parlementsleden politieke gezagsdragers verantwoordelijk houden, terwijl de parlementensleden zelf worden gecontroleerd door het electoraat. Ook de hiërarchische organisatie kan als aansprakelijkheidsforum worden gezien; degene die boven aan de hiërarchie staat, geeft de opdrachten om het organisationele handelen aan te sturen, maar deze persoon wordt tevens aansprakelijk gehouden wanneer een organisatie niet naar behoren presteert. Aansprakelijkheid wordt hier gezien als de passieve vorm van verantwoordelijkheid, als actieve vorm van verantwoordelijkheid wordt de capaciteit van het individu gezien om prospectief te bepalen of zijn handelingen in overeenstemming zijn met de condities die binnen een bepaald aansprakelijkheidsforum gelden. In dit onderzoek gaat het om de confrontatie tussen staat of markt en organisaties. Terwijl de eerste twee als aansprakelijkheidsfora zijn gebaseerd op de relatie tussen het individu en een overkoepelend sociaal domein, is het kenmerk van organisaties dat ze zich als in feite nestelen tussen het individu en een overkoepelend sociaal domein. Deze positie van organisaties brengt de nodige conceptuele problemen met zich mee. In hoofdstuk negen wordt gekeken naar de manier waarop vanuit het perspectief van organisaties, bepaalde aspecten van de staat en de markt worden genegeerd. In hoofdstuk tien wordt gesteld dat vanuit het perspectief van de staat en de markt, organisaties niet goed kunnen worden beschouwd. In hoofdstuk negen wordt eerst ingegaan op de onder andere door sommige bestuurskundigen gepropageerde vermenging van de publieke en private sfeer die zou moeten leiden tot een verhoogde efficiëntie. Echter, de publieke en private dimensies kennen niet alleen economische connotaties. Als de staat en de markt worden gezien als aansprakelijkheidsfora, is duidelijk dat deze domeinen ook morele en ideologische connotaties kennen. Een organisatie die zowel een markt- als een staatsorganisatie is, kan refereren aan de aansprakelijkheidscriteria van de markt én aan die van de staat. Daarmee wordt het onmogelijk zo n organisatie daadwerkelijk aansprakelijk te houden. Een tweede probleem dat in hoofdstuk negen behandeld wordt, ontstaat doordat het bij organisaties niet altijd duidelijk is welk individu causaal verantwoordelijk is voor bepaalde handelingen, terwijl het moderne denken over aansprakelijkheid is gebaseerd op individuele handelingen. Er is een aantal modellen ontwikkeld dat deze discrepantie moeten oplossen. Desondanks kan geen van deze modellen dit probleem afdoende tegengaan, het zijn niet meer dan artificiële constructies die nodig zijn omdat het ideaalbeeld van individuele aansprakelijkheid niet vervuld kan worden. Een van deze artificiële constructies is de bureaucratische organisatie waarin functionarissen niet aansprakelijk worden gehouden voor hun handelingen; alleen de top die de besluiten neemt wordt aansprakelijk gehouden voor het organisationele handelen. In de publieke sfeer wordt die top gevormd door de politiek verantwoordelijken, en zijn de functionarissen – de ambtenaren – moreel gezien neutraal. Deze moreel-neutrale dispositie heeft echter de nodige kritiek gekregen. Deze kritiek heeft ertoe geleid dat in de bestuurskunde een alternatief beeld is ontwikkeld van de ambtenaar, dit is het beeld van de ambtenaar-als-burger. Ondanks dat dit alternatieve aantrekkelijke aspecten heeft, is het niet zonder problemen. Een publieke functionaris heeft een additionele verantwoordelijkheid heeft: hij